Onbewust bekwaam

'Vorige week hebben we het over standbeelden gehad en zoals jullie weten staan standbeelden altijd stokstijf stil'. En dat is wat ik doe, stokstijf stil staan, en afwachten wat er komen gaat. Bij de meeste klassen valt er eerst een stilte, die na verloop van tijd omslaat in geroezemoes. 'Wat moeten we doen, hij is weer een standbeeld'. Het is leuk om te zien wie er het eerste initiatief neemt. Er is altijd wel een durfal die aan mijn arm begint te trekken, of tegen mij begint te praten. Als het eerste schaap over dam is volgen er meer. Maar hoe die schapen lopen verschilt elke les.
In de klas van juf T, neemt de juf zelf het heft in handen en begint mij in verschillende houdingen te zetten en te versieren met allerlei materialen. De leerlingen kijken er lachend naar en vertellen wat zij moet doen. Juf M voelt zich aanvankelijk ongemakkelijk met de situatie. Wat nu te doen, meester Vincent reageert echt niet. Toch komt ook bij haar laag niveau leerlingen het initiatief op gang. Voor ik het weet heeft H mij op de grond  gemanoeuvreerd en ligt hij boven op mij. Hij vindt het een heerlijk spelletje, hij heeft de macht.
De mooiste les komt bij de kleuters van juf S tot stand. Als de kleuters door hebben dat ik weer een standbeeld ben, probeert juf S de les te sturen door te zeggen dat ik misschien wel weer ga bewegen als iemand muziek maakt. Een leuk idee, maar daar stap ik nog niet op in, laat de leerlingen zelf maar met wat komen. Algauw neemt M het voortouw. Hij probeert aan mijn arm te trekken, maar dat helpt natuurlijk nog niet. Ook andere leerlingen doen een poging. Even later zie ik dat juf S en assistente C ook standbeeld zijn geworden. Nu is de klas helemaal de kluts kwijt. 'Wat moeten we doen, ze zijn doen allemaal niets meer!' 'Weet je wat,' zegt M 'ik ga naar de klas van juf S hiernaast. Die weet wel wat we moeten doen'. 'Ik ga mee'. 'Ik ook'. Drie musketiers gaan raad vragen bij de buren en komen even later terug in de klas. 'We moeten ze gaan kietelen zegt juf S, kom op doe mee.' Ik besluit om me nu gewonnen te geven. Genoeg initiatief gezien. Drie standbeelden krijgen de kieteldood en komen weer tot leven.
De dag na deze lessen ga ik naar de introductiedag van de Summer school Ludodidactiek die de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht samen met het hippe game design bedrijf IJsfontein organiseert. Om u even in twee zinnen bij te praten: ludodidactiek gaat uit van de intrinsieke motivatie van kinderen/mensen om spelletjes te spelen. Als je die motivatie kan activeren door in het onderwijs lessen te geven die gebaseerd zijn op spelprincipes, kun je door de hoge motivatie de leerlingen veel, vanuit hun eigen regie, laten leren. Ludodidactiek dus (ludo komt uit het Latijn en betekent spel). Tijdens de dag worden we ingevoerd in de basisprincipes en vliegt het vakjargon mij om de oren. En er worden natuurlijk spelletjes gespeeld. Zo 'leer' ik via een muzikaal spel hoe ik akkoorden moet spelen. Voor mij geen probleem, ik beland moeiteloos in de finale. Die finale spel ik echter met iemand die ervoor nog nooit van akkoorden had gehoord. Het spel heeft hem heel wat kennis bij gebracht.

Op de terugweg vraag ik mij af of mijn standbeelden les nu ook een vorm van ludodidactiek was. Ik denk het wel. De leerlingen waren zeker intrinsiek gemotiveerd, vertoonde eigen initiatief, alleen waren de spelregels niet zo duidelijk. Dat was eigenlijk het spel. Of in termen van de ludodidactiek: de playfullness en de player emotion waren high, maar de core play en de aims of the user waren niet zo duidelijk. De player take away en de rententiewaarde waren daarnaast weer groot. M.a.w. de leerlingen hebben geleerd initiatief te tonen en ze zullen er zeker nog lang over na praten. Ik heb goede hoop dat ik na de summer, een stuk bewust bekwamer weer naar school ga.