'D is dood', zegt I zodra ik haar klas binnen stap. Toen ik de avond ervoor mijn werk mail opende had ik het bericht al gelezen. Toen greep het mij gelijk aan, maar nu wordt ook duidelijk wat het voor de leerlingen betekent. Gelijk na de opmerking van I komen de vragen van haar en een aantal klasgenoten los. Als je jong, verstandelijk beperkt, autistisch of alle drie tegelijk bent, is het heel lastig te vatten wat de dood nu betekent. Een aantal leerlingen zijn duidelijk in de war, zitten vol vragen en proberen er iets van te begrijpen. 'Waar is D nu dan, waarom moet ze in een kistje, 'ga ik ook dood?' Andere leerlingen gaat het begrip dood ver boven de pet en willen gewoon met de muziekles beginnen. Na 5 minuten ingewikkelde vragen, zingen we dan ook over raketten die naar sterren vliegen, sterren die aan de hemel staan.
D was een prachtig meisje, intelligent, lief, een prinsesje. Helaas had zij een zwak gestel. Ze was al een paar weken ziek, maar ik vermoedde niet hoe ernstig de situatie was. Uiteindelijk heeft een dubbele longontsteking haar de laatste adem uit laten blazen. Een week voordat ze acht zou zijn geworden. Een drama voor de ouders, het gezin, de familie, maar ook voor school, voor de leerlingen en de collega's. Ook mij benam de mededeling van haar overlijden mij letterlijk even de adem. Hoe ga je om met zo'n drama?
Helaas ben ik enigszins ervaringsdeskundige. Bij een vorige baan op een school voor leerlingen met epilepsie, heb ik dit vaker meegemaakt. Daar is er een protocol waarin stond hoe te handelen als er een leerling kwam te overlijden. Zo'n houvast is er nu niet en het is dus zoeken naar wat er moet gebeuren. In de wandelgangen wordt daar door verschillende collega's over gesproken. Ik bespreek met de directeur de mogelijkheid om een gezamenlijke herdenkingsbijeenkomst te houden om goed afscheid van D te kunnen nemen. Voor wie hou je zo'n bijeenkomst dan, moet dat met de hele school? Als ik het voorstel aan de groepsleiding voorleg, stapen zij daar graag op in. Na de lessen wordt er met juf M en assistente J een eerste opzet gemaakt. Het wordt een bijeenkomst voor de klasgenoten van D, de buurklassen en de kinderen die haar op een andere manier goed kende, zoals I, haar beste vriendin bij de kleuters. Ook ouders van klasgenoten en collega's zijn welkom. 's Avonds werk ik de opzet uit en de volgende dag spreken we alle details goed door. Binnen een korte tijd krijgt de bijeenkomst vorm.
Na een onrustige nacht ga ik met een brok in de keel naar school. Ik luister naar de verhalen over de crematie waar de groepsleiding naar toe is geweest en laat hen de PowerPoint zien die ik gemaakt heb. De eerste tranen vloeien al om acht uur 's ochtends bij het horen van de aangrijpende muziek. Assistente J had een nummer van K3 gevonden, de favoriet popgroep van D, dat de gevoelens wel heel erg weet te raken.
Later die ochtend geef ik les aan de klasgenoten van D. We oefenen de liedjes die we 's middags gaan zingen. Ook maken we samen een prinsessenmuziekje voor D. Hoewel een aantal jongens daar eerst geen zin in hebben ('prinsessenmuziek is stom!'), doet iedereen even later goed mee, als blijkt dat zij zelf het verhaal en de muziek mogen verzinnen. Zonder problemen zijn we meer dan drie kwartier bezig. De muziekles is zelden zo betekenisvol geweest.
's Middags is de herdenkingsbijeenkomst. Het klaslokaal zit propvol met ongeveer veertig leerlingen en een behoorlijke groep ouders en collega's. Ik zie dat de emoties bij een aantal leerlingen al snel hoog oplopen. Ik merk ook dat de bijeenkomst juf M, assistente J en heel wat ouders en collega's aangrijpt, zeker als K3 klinkt. Ik sta in de professionele stand en zorg dat de bijeenkomst volgens draaiboek en met ruimte voor de persoonlijke emoties verloopt. Er worden kaarsjes aangestoken, er wordt een rozenhart gevuld. Aangrijpend zijn de herinneringen die leerlingen vertellen, of in ieder geval proberen te vertellen. Het prinsessenmuziekje komt goed uit de verf. Juf M vertelt mooie herinneringen, J leest een mooi gedicht van een klasgenoot voor. We eindigen met Lang zal jzeleven. D zou immers vandaag 8 jaar geworden zijn. Maar we zingen het lied ook, omdat we veel mooie herinneringen hebben aan D en dat ze daardoor nog lang zal voortleven in onze gedachten. Na 'Hieperdepiep voor D' laten de leerlingen roze hartjes ballonnen los met daaraan briefjes met een herinnering aan D. De wind neemt ze mee de lucht in, op weg naar de hemel.
De volgende dag bekijk ik de foto's die met mijn toestel zijn genomen. Dan zie ik het verdriet van de leerlingen, collega's en de ouders pas goed. Als dan via de PowerPoint K3 ook nog eens voorbij komt, schiet ik vol.
Het werken in het speciaal onderwijs is als een medaille die aan de voorkant blinkt. Elke week beleef ik er mooie momenten, ook deze week. Maar de schaduwkant van die medaille komt soms boven en laat een groot verdriet zien.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten